هوش مصنوعی چیست و چه کاربردهایی دارد؟

هوش مصنوعی قوی به معنای واقعی هنوز وجود ندارد. بعضی متخصصان پیش‌بینی کرده‌اند که این فناوری ممکن است تا سال ۲۰۳۰ یا ۲۰۴۵ توسعه پیدا کند. گروه دیگری از متخصصان هم معتقدند پیشرفت هوش مصنوعی قوی ممکن است تا قرن آینده طول بکشد یا حتی ممکن نباشد.

گروهی از نظریه‌پردازان این نظر را مطرح کرده‌اند که یک ماشین با هوش مصنوعی قوی باید بتواند مراحل پیشرفت را مانند بشر بپیماید؛ یعنی با ذهنی مانند کودکان شروع به کار کند و در طی فرآیند آموزش به یک ذهن بالغ دست پیدا کند. این ماشین باید بتواند با جهان اطراف برهمکنش داشته باشد و از آن یاد بگیرد. همچنین او باید بتواند زبان و احساسات مخصوص خودش را داشته باشد. مبحث دیگری که درباره‌ی هوش مصنوعی قوی مطرح است این است که از آنجایی‌ که ما نمی‌دانیم هوش از چه چیزی تشکیل‌شده است نمی‌توانیم بفهمیم چه زمانی هوش مصنوعی قوی را توسعه داده‌ایم.

در حالی‌ که هوش مصنوعی ضعیف تنها شناخت انسانی را شبیه‌سازی می‌کند، هوش مصنوعی قوی در واقع دارای شناخت انسانی است. به کمک هوش مصنوعی قوی، یک سیستم به‌تنهایی می‌تواند تمام مشکلاتی که یک انسان می‌تواند به‌تنهایی حل کند را مدیریت کند. هوش مصنوعی ضعیف می‌تواند جای کارگرانی که مهارت‌های اندک یا مهارت‌های متوسطی دارند را بگیرد اما هوش مصنوعی قوی می‌تواند جایگزین گروه‌هایی شود که مهارت‌های بالایی دارند.

هوش مصنوعی قوی؛ خطرات و مزایا

امکان دستیابی به هوش مصنوعی قوی مزایای بالقوه و نگرانی‌های جدی زیادی ایجاد می‌کند. بعضی از افراد این نگرانی را دارند که اگر هوش مصنوعی قوی به واقعیت تبدیل شود بتواند به هوشی فراتر از هوش بشر دست پیدا کند؛ به این پدیده «تکینگی» گفته می‌شود. طرفداران این ایده می‌گویند ممکن است هوش مصنوعی قوی به‌قدری پیشرفت کند که بتواند خودش را تغییر دهد و اهدافش را بدون دخالت انسان دنبال کند. ربات‌های قاتلی که در فیلم‌ها دیده‌اید را تصور کنید، هوش مصنوعی قوی می‌تواند به قاتل انسان‌ها تبدیل شود.

• ۵ خطر بزرگ هوش مصنوعی که بسیار به ما نزدیک هستند

سؤالی که اینجا مطرح می‌شود این است که آیا می‌توانیم هوش مصنوعی قوی را به شکلی ایجاد کنیم که چنین نتایجی در پی نداشته باشد؟ آیا می‌توان هوش مصنوعی قوی را به‌ گونه‌ای برنامه‌ریزی کرد که به ارزش‌های اخلاقی مطلوب پایبند باشد؟ این ارزش‌های اخلاقی مطلوب چه چیزهایی هستند؟‌ آیا افراد بشر بر سر یک سری اخلاقیات مشترک با یکدیگر به توافق می‌رسند؟ تحقیقات بیشتر در آینده می‌تواند به جلوگیری از احتمال به وجود آمدن ربات‌هایی که علیه بشر فعالیت کنند کمک کند و به این سؤال پاسخ دهد:‌ «آیا اصلا چنین ربات‌های باهوشی وجود خواهند داشت؟»

یکی دیگر از مهم‌ترین نگرانی‌هایی که وجود دارد مسأله‌ی شغل است. هوش مصنوعی می‌تواند به شکل گسترده‌ای جای انسان را بگیرد و در نتیجه معضل بیکاری به شکلی بسیار جدی خودش را نشان خواهد داد. اگر هوش مصنوعی قوی به حقیقت بپیوندد این مسأله جنبه‌ی جدی‌تری پیدا خواهد کرد.

همان‌طور که انقلاب صنعتی به شکل جدی نوع کارهایی که کارگران انجام می‌دادند را تغییر داد، انقلاب هوش مصنوعی هم می‌تواند تغییرات زیادی در شکل کار کردن افراد ایجاد کند. هوش مصنوعی قوی می‌تواند با افزایش بهره‌وری و ثروت اثر مثبت قابل‌توجهی روی جامعه بگذارد. ممکن است لازم باشد بشر در آن زمان مشاغلی را بر عهده بگیرد که در حال حاضر قادر به تصور آن‌ها نیستیم؛ زمانی این را خواهیم فهمید که هوش مصنوعی قوی ایجاد شود و ببینیم چه کارهایی را می‌تواند برای ما انجام دهد. احتمال دیگری که وجود دارد این است که دولت‌ها مجبور شوند نوعی شبکه‌ی حمایتی برای افرادی که بر اثر گسترش هوش مصنوعی شغل خود را از دست ‌داده‌اند ایجاد کنند.

هوش مصنوعی ضعیف

هوش مصنوعی ضعیف چیست؟

هوش مصنوعی ضعیف بخشی از هوش ماشین است که به موضوعات خاص و کوچک محدودشده است. هوش مصنوعی ضعیف شناخت انسانی را شبیه‌سازی می‌کند و کارهای وقت‌گیر و تجزیه‌وتحلیل‌هایی که بشر به‌صورت عادی قادر به انجام آن‌ها نیست را انجام می‌دهد.

 کاربردهای هوش مصنوعی ضعیف

هوش مصنوعی ضعیف آگاهی انسانی ندارد. این فناوری تنها می‌تواند آگاهی انسانی را شبیه‌سازی کند. تصویر کلاسیکی که از هوش مصنوعی ضعیف وجود دارد آزمایش ذهنی اتاق چینی است که «جان سیرل» (John Searl) طراحی کرده بود. این آزمایش می‌گوید شخصی بیرون از یک اتاق ممکن است بتواند تجربه‌ای شبیه به مکالمه به زبان چینی با شخصی داخل اتاق داشته باشد که به او دستورالعمل‌هایی داده شده که در آن‌ها نوشته‌شده است چگونه به مکالمات در زبان چینی پاسخ دهد. شاید به نظر برسد شخص درون اتاق چینی حرف می‌زند اما در واقعیت او بدون دستورالعملی که در مقابلش قرارگرفته است حتی یک کلمه از زبان چینی نمی‌داند. در اصل اینکه به نظر می‌رسد فرد به زبان چینی حرف می‌زند به دلیل تسلط او به این زبان نیست، به این دلیل است که او به‌خوبی توانسته است طبق دستورالعمل عمل کند. در آغاز به نظر می‌رسد پای هوش مصنوعی قوی (چیزی شبیه به هوش انسانی) در میان باشد اما حقیقت این است که تنها از هوش مصنوعی ضعیف استفاده شده است.

سیستم‌هایی که با هوش مصنوعی ضعیف کار می‌کنند هوش عمومی ندارند، بلکه یک هوش خاص دارند. هوش مصنوعی‌ که توانایی این را دارد که به شما بگوید چگونه از نقطه A تا نقطه B برسید، نمی‌تواند با شما شطرنج بازی کند و هوش مصنوعی‌ که می‌تواند وانمود کند چینی حرف می‌زند نمی‌تواند کف اتاق را جارو بزند.

فناوری هوش مصنوعی ضعیف به شما کمک می‌کند big data را به کمک پیدا کردن الگوها و پیش‌بینی کردن به اطلاعات قابل‌استفاده تبدیل کنید. چیزهایی مانند نیوزفید فیسبوک، خریدهای پیشنهادی آمازون و دستیار شخصی اپل یعنی siri مثال‌هایی از این فناوری هستند.

مثال دیگری که می‌توانیم در این زمینه بزنیم فیلترهایی هستند که ایمیل‌های اسپم را از میان ایمیل‌های دیگر جدا می‌کنند. در این زمینه کامپیوتر از یک الگوریتم برای یادگیری اینکه چه پیام‌هایی ممکن است اسپم باشند استفاده می‌کند و آن‌ها را از اینباکس به فولدر اسپم می‌فرستد.

محدودیت‌های هوش مصنوعی ضعیف

هوش مصنوعی ضعیف علاوه بر اینکه قابلیت‌های محدودی دارد ممکن است صدماتی هم ایجاد کند. برای مثال به یک اتومبیل خودران فکر کنید که سیستم هوش مصنوعی آن در تشخیص مکان وسیله‌ی نقلیه‌ای که از روبه‌رو می‌آید اشتباه کند و باعث یک تصادف کشنده شود. همچنین ممکن است این سیستم از طرف افرادی استفاده شود که قصد صدمه زدن به دیگران را دارند. برای مثال یک تروریست می‌تواند از یک اتومبیل خودران برای ایجاد انفجار در یک منطقه‌ی شلوغ استفاده کند. مسأله‌ی دیگری که وجود دارد مشخص کردن این است که دلیل عملکرد بد ماشین نقص فنی است یا ایراد طراحی؟

نگرانی دیگری که با گسترش هوش مصنوعی زیاد شده، این است که افزایش اتوماسیون باعث از بین رفتن هرچه بیشتر مشاغل خواهد شد. سؤال این است که آیا بیکاری افزایش پیدا خواهد کرد یا جامعه راه‌های جدیدی پیدا می‌کند تا انسان‌ها نقش فعالی در اقتصاد داشته باشند؟ گرچه چشم‌انداز اولیه‌ی اتوماسیون این است که کارگران زیادی شغل خود را از دست می‌دهند اما باید واقع‌بین باشیم و سعی کنیم بفهمیم افزایش گسترده‌ی اتوماسیون چه تغییرات جدی‌ در زندگی ما به وجود خواهد آورد. ممکن است نیازهای جدید جامعه، زمینه‌ساز شغل‌های متفاوتی برای بشر شود.