هوش مصنوعی چه کمک هایی می تواند به رسانه ها کند؟ دکتر سید روح‌اله میرحسینی مدرس دانشگاه و پژوهشگر هوش مصنوعی معتقد است که ضربان خبرنگار و رسانه باید این شود که بتواند شاهد عدالت در جامعه باشد و آن را منعکس کند. او می گوید: ما با ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی در حوزه رسانه و سایر حوزه‌ها می‌توانیم شاهد توسعه عدالت به عنوان یکی از آرمان‌های نظام و انقلاب باشیم.
دکتر میرحسینی مدرس دانشگاه و پژوهشگر هوش مصنوعی و امنیت سایبری با اشاره به استفاده رسانه‌های دنیا از هوش مصنوعی به شفقنارسانه می گوید: رسانه‌های امروز شاهد رشد چشمگیر هوش مصنوعی در حوزه های مختلف هستند، در برخی از گزارش ها نقل شده که تا سال ۲۰۲۷ بازار هوش مصنوعی به بیش از ۳۱۲ میلیارد دلار هم افزایش پیدا خواهد کرد. لذا به طور قطعی این تکنولوژی بر روی حوزه‌های مختلف تاثیر می گذارد. رسانه‌ها نیز از این اصل مستثنی نخواهند بود و از این فناوری استفاده خواهند کرد. در واقع هوش مصنوعی بر صنعت رسانه تاثیرات خاص خودش را می گذارد.
این پژوهشگر هوش مصنوعی، یادگیری ماشین، داده‌کاوی و امنیت سایبری می گوید: در حوزه صنعت رسانه به دنبال این هستیم تا به مخاطب خودمان محتوای جذاب و خوب ارائه کنیم و هوش مصنوعی در موفقیت این امر به رسانه کمک می کند.
این استاد دانشگاه در ادامه به بیان تاثیرات مختلف هوش مصنوعی بر صنعت رسانه می‌پردازد و توضیح می‌دهد: تاثیر در شناسایی و فیلتر اخبار جعلی یکی از تاثیرات هوش مصنوعی است. امروزه گاهی در رسانه‌های مختلف شاهد انتشار اخبار جعلی با هدف جذب مخاطب هستیم. درک این امر توسط مخاطب کار سختی است با این حال با استفاده از ابزارهای یادگیری عمیق در صنعت رسانه می توانیم با وجود انباشت زیاد اخبار، خبر جعلی را از غیر جعلی تشخیص دهیم.
این پژوهشگر و متخصص هوش مصنوعی و یادگیری ماشین می گوید: گوگل به عنوان یک موتور جستجوی قوی و هوشمند از سال ۲۰۱۷ دنبال حل این مشکل بود تا به جستجوی کاربران کمک کند و تا حدودی مانع اخبار جعلی شود. علاوه بر آن دانشگاه معتبری مثل میشیگان دنبال پلتفرم هایی بودند تا با استفاده از هوش مصنوعی بتوانند اخبار نادرست را شناسایی و منبع خبر را احصاء کند.
دکتر میرحسینی کاربرد دیگر هوش مصنوعی در صنعت رسانه را بحث بازاریابی و تبلیغات می داند و می گوید: بدین معنی که ما بتوانیم هوشمندانه تر به مخاطبان خودمان مطلبی ارائه دهیم. سیستم های هوش مصنوعی چون هوش خود را از دانش انسانی کسب می کنند به تعداد صاحبان رسانه می توانیم سیستم های هوشمند داشته باشیم که اهداف صاحب رسانه را تامین کنند و از آنجایی که هر رسانه مخاطب خاص خود را دارد از این تکنولوژی برای ارائه محتوا مطابق با سلیقه و نیاز مخاطب استفاده کنیم.
او می گوید: با استفاده از دانش داده کاوی و یادگیری ماشین می توان کاربران را دسته بندی کنیم. ممکن است رسانه‌ای در حوزه‌های مختلف خبری اعم از سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، ورزشی و… مطالبی را ارائه دهند. بنابراین باید بتوانیم برای مطالب مورد مطالعه مخاطبانمان برچسب‌های هوشمند بچسبانیم. یعنی رسانه با توجه به ملاحظه فرد نسبت به اخبار مختلف، نسبت به علائق او شناخت پیدا کند. این موضوع را در هوش مصنوعی در خوشه بندی یا کلاسترینگ جزء زیرشاخه یادگیری ماشین به عنوان یادگیری بدون نظارت می‌شناسیم. به عبارتی مخاطبان مختلف را دسته‌بندی می کنیم تا بتوانیم با استفاده از سیستم های هوش مصنوعی بنابر ذائقه‌های مختلفشان مطالب مربوط به آن ها را ارائه دهیم. به عنوان مثال کمپانی نتفلیکس صد میلیون عضو در سراسر دنیا دارد که کاربرانش تفکیک بندی شده از مطالب محتوای رسانه استفاده می کنند. در واقع بخش ارائه بلادرنگ محتوی با توجه به ذائقه مخاطب یک کاربرد هوش مصنوعی در صنعت رسانه می‌باشد.
دکتر میرحسینی کاربرد بعدی هوش مصنوعی را برچسب گذاری بر روی فرا داده ها می داند و می گوید: محتوی نامحدودی از داده در هر دقیقه در رسانه‌ها تولید می‌گردد که دسته‌بندی آن برای رسانه به صورت سنتی کار بسیار پیچیده ای تلقی می گردد اما با استفاده از برچسب‌گذاری روی داده‌ای که تولید می‌شود یکسری داده تحت عنوان فراداده تولید می‌کنیم تا دسته‌بندی آن برای مخاطب آسان‌تر باشد. زمان خبر، موضوع خبر، حاشیه گذاری و… آیتم های فراداده در خبر هستند که این آیتم ها به دسته بندی و خوشه بندی کمک می کنند.
این پژوهشگر و متخصص هوش مصنوعی و یادگیری ماشین معرفی ChatGPT در اواخر سال ۲۰۲۲ میلادی توسط کمپانی Open AI را نقطه عطفی در صنعت رسانه نام می‌برد و توضیح می‌دهد: بر اساس تعریف جامع سیستم مبتنی بر هوش مصنوعی سیستمی است که مثل انسان فکر و عمل می کند و این فکر و عمل باید منطقی باشد. لذا یکی از لازمه های آن، فهم زبان انسان است که در هوش مصنوعی پردازش زبان طبیعی نام دارد.
او ادامه می دهد: ChatGPT از پردازش زبان تبیین استفاده می‌کند و راحت با شما ارتباط برقرار می کند. برای نمونه در سیستم‌های پردازش زبان طبیعی، ماشین یا سیستم مبتنی بر هوش مصنوعی میتواند جایگزین فرد فوت شده شود و شما می‌توانید با این فرد ارتباط برقرار کند. گویی که دقیقا همان فرد و احوالات او است. به عنوان مثال از ChatGPT پرسیده بودند تا درباره کریستف کلمب که در سال ۲۰۱۵ به آمریکا آمده توضیحاتی ارائه دهد و ChatGPT می گوید کریستف کلمب در سال ۱۵۰۶ درگذشته است، بنابراین او نمی‌توانست در سال ۲۰۱۵ به ایالات متحده بیاید. بعد ادامه می‌دهد که اگر کریستف کلمب در سال ۲۰۱۵ وارد ایالات متحده می‌شد، ممکن است از این که بفهمد بسیاری از مردم دیگر او را به عنوان یک قهرمان نمی بینند شگفت زده شود. در واقع وقتی OpenAI اعلام کرد که چت ربات جدیدش به نام ChatGPT ، در عرض پنج روز یک میلیون کاربر جذب نموده است، این خبر و این موضوع الهام بخش اتفاقات جدید در رسانه‌ها شد و می‌توان گفت که ربات ChatGPT یکی از تحولات عظیم سال ۲۰۲۳ در صنعت رسانه خواهد بود چراکه به نیازهای مخاطبان از بعد آموزشی، سرگرمی، روزنامه نگاری و… به گونه ای جواب می دهد که گویی با مخاطبان زیست می کند.
با این اوصاف چرا رسانه های ما در مقابل چنین تکنولوژی مقاومت می کنند؟ این پژوهشگر هوش مصنوعی پاسخ می دهد: من معتقدم که تا حدودی فرزند زمان خودمان نیستیم چرا که دنیا روی حوزه هوش مصنوعی خیلی متمرکز شده است و اگرچه رهبر معظم انقلاب بر روی این حوزه تاکید نمودند ولی ما در عمل از آن غافلیم. شاید یکی از مصادیق این غفلت به این برمی گردد که بخش خصوصی جایگاه لازم را پیدا نکرده است. بخش خصوصی با توجه به منفعتی که کسب خواهد کرد می تواند در این زمینه سرمایه گذاری نماید و از این تحولات و دانش‌های این رشته به نفع خود و در نهایت جامعه استفاده کند.
این استاد دانشگاه ادامه می دهد: عامل بعدی می تواند به این برگردد که از افراد دانا و متخصص کمتر استفاده می کنیم. منظور از دانایی، داشتن صرفاً مدرک نیست بلکه توانایی تصمیم درست، عقلانی و از روی علم است. ما در هرم دانش، که در مصاحبه‌های قبلی تشریح شد، داده، اطلاعات و دانش داریم. لذا اگر بخواهیم بر اساس این هرم تصمیم معقولی بگیریم و دانایی محور باشیم، باید از افراد متخصص استفاده کنیم. در حوزه رسانه اگر بتوانیم ذائقه مخاطبان را با استفاده از هوش مصنوعی بشناسیم، بنا به سلیقه او برایش محتوی تولید خواهیم کرد این ذائقه شناسی مخاطب در مواردی مثل تبلیغات انتخاباتی نیز کاربرد دارد.
دکتر میرحسینی توضیح می دهد: به عبارتی از یک طرف برخی افراد صاحب تصمیم از این تکنولوژی غافل هستند و حتی از آن فرار می‌کنند و از طرف دیگر مشکلات اقتصادی فرصت بهره‌برداری از این تکنولوژی را می‌گیرد. اگر وضعیت ما در حوزه تکنولوژی خوب نیست شاید به این بر گردد که به دلایل مختلف اعم از تحریم نمی‌توانیم در این زمینه سرمایه گذاری کنیم. در واقع شاید هنوز به این درک نرسیدیم که این سرمایه‌گذاری نیست بلکه بهره برداری است. در واقع چاره ای نداریم، اگر بپذیریم مقاومتی دربرابر این نوع تکنولوژی‌ها وجود دارد، با توجه به شرایط این عصر چنین مقاومتی شکسته خواهد شد. اگر ما به سمت فناوری نرویم او به سمت ما می آید و ما بازنده این حوزه خواهیم بود. بنابراین ناچاریم که به این سمت برویم و چه بهتر که هوشمندانه و عالمانه تر به سمت این موضوع برویم.
این پژوهشگر و متخصص هوش مصنوعی و علوم داده مثال می آورد: وقتی پدر و مادری در خانواده ای به سمت یادگیری و استفاده از تکنولوژی‌های روز نرود، طبیعتا شکاف زیادی بین والدین و فرزندان به وجود می آید و قربانی این مقاومت از دست دادن فرزند خواهد بود. لذا اگر رابطه حاکمیت و مردم را همچون رابطه والدین و فرزندان در نظر بگیریم ناچاریم که از این تکنولوژی استفاده کنیم و آن را بپذیریم. برای مثال شاید می‌توانستیم با ابزارهای هوش مصنوعی حوادث ۱۴۰۱ و ناآرامی های این دوران را پیش‌بینی و پیش‌گیری کرد به عبارتی با ابزارهای هوش مصنوعی می‌توانستیم تاثیرات اخبار را بررسی و برای بروز پیامدهای احتمالی پیش‌بینی و برنامه‌ریزی کنیم یا با استفاده از دانش هوش مصنوعی و علوم داده پیامد‌ها و دلایل ناهنجاری ها را شناسایی و برای بروز برخی از ناهنجاری‌ها برنامه ریزی نمود. البته نقش دشمن نیز قابل توجه می‌باشد که به نظر من، آن هم نیز با استفاده از تئوری‌های نظریه بازی‌ها که از ابزارهای حل مساله هوش مصنوعی است، قابل کنترل می‌باشد.
با این اوصاف آینده رسانه و روزنامه نگاری از لحاظ استفاده از هوش مصنوعی به کدام سمت می رود؟ دکتر میرحسینی پاسخ می‌دهد: با توجه به اینکه کشوری اسلامی و با آرمان‌های ایده‌آل هستیم می توان گفت که این موضوع صرفا به یک فناوری محدود نمی شود. به عبارتی اگر رسانه دنبال این هست که مسئولیت پذیری را در جامعه منتشر کند و عدالت را به عنوان یک شعار حاکمیتی مطرح نماید، از این منظر چنین موضوعات و تکنولوژی هایی نیز باید برایش حساس باشد. یعنی ضربان خبرنگار و رسانه این شود که بتواند شاهد عدالت در جامعه باشد و آن را منعکس کند. ما با ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی در حوزه رسانه و سایر حوزه‌ها می‌توانیم شاهد توسعه عدالت که یکی از آرمان‌های نظام و انقلاب هست، باشیم.
