به گزارش ستاد راهبری فناوریهای هوشمند حوزههای علمیه، حدود یک سال از همهگیری کووید-۱۹ در جهان میگذرد و محدودیتهای ناشی از آن موجب شده تا بیشتر افراد ملزم به کار از راه دور شوند یا حضور آنها در محل کار تا حد زیادی کاهش یابد. این شرایط تنها با وجود هوش مصنوعی امکانپذیر بوده است و خود ظرفیت جدیدی را در اقتصاد ایجاد کرد. با این حال این شکل از فعالیت نیز پیامدهای منفی برای جوامع مختلف داشته است که تقریباً تأثیرات مثبت آن را هم از بین میبرد. اندیشکده روسیِ “باشگاه مباحثه والدای” با انتشار مقالهای به قلم ژاک ساپیر، استاد اقتصاد در دانشکده عالی علوم اجتماعی پاریس و دانشگاه دولتی روسیه به نام لومونوسف، به بررسی تأثیرات متقابل بحران همهگیری، هوش مصنوعی و پیامدهای اجتماعی پرداخته است.
ساپیر در این مقاله مینویسد: در رابطه با بحران ناشی از همهگیری ویروس کرونا، پرسشهای زیادی درباره داروها به وجود میآید. در این شرایط، علاوه بر انجام برخی اقدامات پیشگیرانه مانند رعایت فاصله اجتماعی، تحقیقات پزشکی در مورد واکسنها و روشهای درمانی نیز صورت میگیرد. از سوی دیگر، پیامدهای اقتصادی بحران نیاز به اقدامات حمایتی مانند در نظر گرفتن بودجه و پشتیبانیهای مالی از سوی دولتها دارد.
وی ادامه میدهد: همهگیری کووید-۱۹ به طور قابل توجهی با اعمال قرنطینه در بسیاری از کشورها مشخص شده که این اقدامات ممکن است برای مقابله با این ویروس مبهم ضروری باشد، با این حال، این بحران پیامدهای اقتصادی و اجتماعی زیادی به همراه داشته است. اما آیا میتوان با یک سیستم تولید که ارتباط مستقیمی با عملکردهای انسانی نیز ندارد و به هوش مصنوعی وابسته است، تأثیر این محدودیتها را کاهش داد؟ بدون ورود به داستانهای علمی-تخیلی میتوانیم متوجه شویم که قرنطینه و اعمال محدودیت به روشنی افزایش کار از راه دور را بیان میکند و در این زمینه میتوانیم باور کنیم که هوش مصنوعی قادر است تا در شرایط همهگیری انعطافپذیری بیشتری ایجاد کند.
استاد فرانسوی بیان میکند: بیماری همهگیری، کار از راه دور را اختراع نکرد، اما بدون شک در گسترش آن سهیم بوده است. قبل از آن تنها ۸% شرکتها از فناوریهای مربوط به کار از راه دور استفاده میکردند که این فقط ۳% از کارمندان را پوشش میداد، در حالی که با اعمال محدودیتهای اولیه کرونایی، این میزان تا ۲۴% افزایش پیدا کرد. کار از راه دور تقریباً در همه جا (به ویژه در فرانسه) مورد استقبال قرار گرفت و حدود ۷۵% فرانسویها بابت روی آوردن به این سبک، راضی بودند. برخی شرکتها دورکاری را فرصتی برای کاهش فضای اداری خود میدانستند.
وی معتقد است: با این حال، ما به تدریج در حال کشف معایب کار از راه دور هستیم. کار در خانه همیشه آسان نیست، به خصوص وقتی که در یک آپارتمان کوچک زندگی میکنید. در مورد شرکتها باید گفت که آنها نگران از دست دادن کنترل احتمالی کارمندان هستند. همچنین شرکتها دریافتند که با کار از راه دور، فرصت ملاقات با یکدیگر، تبادل نظر و کمک به یکدیگر را برای کارمندان خود از دست دادهاند. در واقع، شرکتها دریافتند که کار از راه دور میتواند تأثیرات مخربی بر نوآوری و فناوری داشته باشد.
در این مقاله آمده است: جدیترین تهدید کار از راه دور، خطراتی هستند که بر سلامت روان کارکنان تأثیر میگذارند و غالباً عواقب آن متوجه سلامت جسمی نیز میشود. بنابراین در این فرایند سازش زندگی خصوصی و شغلی، تنش در گروهها نیز افزایش یافته است. این نتیجه مستقیم عدم ارتباط بین مردمی است. در واقع، ارتباطات با استفاده از مانیتور و رایانه، به بروز درگیریها کمک میکند. برای نمونه، در سپتامبر سال ۲۰۲۰، پژوهشی توسط شرکت سیندِکس در رابطه با ۷۰۰ کارگر صورت گرفت و نتایج نشان میداد که بحران و کار از راه دور موجب تشدید خطرات روانی-اجتماعی در تجارت آنها شده است.
ساپیر مینویسد: همین تهدیدات در رشد انواع اعتیاد نیز وجود دارد. مطالعات شورای جی اِی ایی خطر افزایش مصرف الکل، سیگار و غذا در فرایند دورکاری را هشدار داد. سه عامل اضطراب به همراه ایپدمی، از دست دادن جهت گیری و تغییر در عادات و در نهایت بیحوصلگی اعتیاد را به طور قابل توجهی تشدید میکند.
وی در پایان، تأکید میکند: همه اینها را میشود در یک عبارت خلاصه کرد، کار تنها به معنای داشتن یک شغل برای کسب درآمد نیست، بلکه محلی برای اجتماعی شدن مردم است که در آنها میتوانند با یکدیگر ملاقات و گفتوگو کنند. بنابراین اگرچه هوش مصنوعی در شرایط خاصی مانند بروز همهگیریهای جدید میتواند به انعطافپذیری یا انطباق اقتصاد کمک کند، اما مطمئناً نمیتواند در این زمینه به عنوان یک نوشدارو مطرح شود.