سرویس علم و پیشرفت خبرگزاری فارس_معصومه شیری؛ «۴۰درصد عوامل ناباروری مربوط به مردان است.» شاید کمترکسی به این آمار جهانی درخصوص ناباروری مردان توجه کرده باشد، چرا که در جامعه چنین القا شده است که ناباروری یک موضوع زنانه است و مردان در سفر باروری، هم قدرت لازم و هم زمان کافی را دارند؛ در حالی که واقعیت‌های علمی بیانگر شواهد دیگری است. ناباروری موضوعی است که علیرغم پیشرفت‌های علمی زیاد در طی چند دهه اخیر در حال افزایش است. نگاهی به آمارهای ناباروری در ایران نشان دهنده بحرانی بودن این وضعیت است.
اخیرا استارتاپی به نام «اسپو» با تمرکز بر روی فناوری هوش مصنوعی توانسته است ارزیابی اسپرم را به صورت خانگی و بر روی تلفن های هوشمند اجرایی نماید. فرایندی که به غربالگری ناباروری در مردان، تشخیص سریع تر این موضوع و کاهش هزینه های نظام سلامت کمک زیادی می‌کند.
نگاهی به آمارهای ناباروری در ایران
- نرخ ناباروری در ایران ۲۰ درصد گزارش شده است.
- بیش از ۳ میلیون و ۴۰۰ هزار زوج از مجموع ۱۷ میلیون زوج در سن باروری مشکل ناباروری دارند.
- نزدیک ۵۰ درصد از عوامل ناباروری مربوط به آقایان و ۵۰ درصد مربوط به زنان است.
- شیوع ناباروری در مردان سنین ۱۸ تا ۳۵ سال از شیوع دیابت در این جمعیت در ایران بیشتر است.
- از هر ۵ زوج ایرانی، یک زوج نابارور است.
- سالانه حدود ۸۸ هزار زوج نابارور به تعداد جمعیت نابارور کشور اضافه می‌شود تا سال ۱۴۲۰ رشد جمعیت کشور به صفر خواهد رسید.
- حدود ۲۵ درصد مردان ایرانی با مشکلات اختلالات جنسی مواجه هستند.
- پدران ۴۰ ساله، ۵۰ درصد احتمال داشتن فرزندان اوتیسمی نسبت به پدران ۳۰ ساله دارند.
- سن ازدواج در جامعه ایران افزایش یافته است.
- سن فرزندآوری در جامعه ایران افزایش یافته است.
- در مردان پس از ۴۰ سالگی کمیت و کیفیت اسپرم تا حدود ۵۰ درصد کاهش پیدا می‌کند و خطر بروز ناهنجاری در جنین افزایش می‌یابد.
ناباروری در مردان یک مساله جدی
در عصری که موضوعی به نام خودمراقبتی در خط مقدم است، ما باید احساسات مردان نسبت به موضوعی به نام ناباروری را درک کنیم. عباراتی مانند «عجله کنید پیش از آنکه دیر شود» اغلب برای ترغیب زنان بالای ۳۰ سال به بچه‌دار شدن بکار می‌رود و در مقابل، مردها عباراتی چون «هنوز وقت زیادی دارید» را می‌شنوند. مطالعه بیشتر از ۱۲ هزار زوج نشان داده است که توان باروری مردان پس از ۳۵ سالگی کاهش می یابد.
تردید در مراجعه به مشاوره پزشکی، تابوهای اجتماعی و شرم و حیا در مردان نسبت به گفتگو در مورد مشکلات ناباروری موضوعاتی هستند که باید بیشتر به آن ها توجه شود. بررسی نرخ باروری مردان در سنین مختلف نشان می‌دهد که میزان آن در ۴۰ سالگی نسبت به ۲۵ سالگی به نصف می‌رسد. همچنین افزایش سن مردان سبب می‌شود تا خطر سقط خود به‌خود جنین، ابتلاء به سندروم داون، تولد زودرس نوزادان و برخی از بیماری‌های روانی در فرزندان آنها افزایش یابد. مشکل ناباروری مردان حدود ۴۰ درصد مشکلات کلی ناباروری زنان و مردان را شامل می‌شود، در حالی که در باور عمومی جوامع، زنان مسئول اصلی ناباروری هستند.
آزمایش اسپرم؛ گام اول در تشخیص ناباروری مردان
اولین گام در بررسی علل ناباروری در مردان بررسی سه پارامتر تعداد، تحرک و شکل اسپرم می باشد. در روش متداول پس از اندازه گیری حجم نمونه اسپرم بسته به میزان تجربه و تخصص بررسی کننده مقادیری تقریبی برای تعداد اسپرم ها و وضعیت حرکت آنها گزارش می شود. مشکل عمدۀ این روش این است که اختلاف نتایج در دفعات مختلف آنالیز توسط یک فرد به طور متوسط بیش از ۳۰ درصد و این میزان اختلاف در نتایج به دست آمده توسط افراد مختلف بیش از ۴۰ درصد می باشد.به همین دلیل از اوایل دهه ۷۰ تلاش برای ایجاد یک سیستم کامپیوتری شروع شد تا بتوان با یک روش واحد و مستقل از کاربر تکرار پذیری و در نتیجه قابلیت اعتماد را افزایش داد. امروزه از سیستم های «CASA» برای ارزیابی اسپرم در کلینیک ها استفاده می شود. «CASA» یک نرم افزار بسیار پیشرفتۀ پردازش و آنالیز تصویر بر اساس تکنیک‌های هوش مصنوعی است. این فرایند گران و وابسته به آزمایشگاه است، از این رو با گسترش استفاده از تلفن همراه، راه حل هایی که بتوانند فرایند ارزیابی اسپرم را در خانه و بدون مراجعه به مراکز آزمایشگاهی انجام دهند از نظر مردان ترجیح داده می شوند.
آزمایشگاهی کوچک و خانگی بر پایه هوش مصنوعی
گجت اسپو به عنوان یک ابزار بر پایه هوش مصنوعی که مطالعات کارآزمایی بالینی آن در مراکز معتبر درمان ناباروری انجام شده است برای اولین بار در کشور تجاری سازی شده است. این گجت، ارزیابی اسپرم در خانه را بدون نیاز به مراجعه به مراکز ناباروری و با دقت بالا امکان پذیر می کند و با بررسی تعداد، تحرک و شکل اسپرم که سه پارامتر مهم پیش بینی کننده باروری مردان هستند، به عنوان یک آزمایشگاه کوچک خانگی عمل می کند. با اندازه گیری سه پارامتر اصلی و کلیدی و با توجه به ویژگی تکرار پذیر بودن آزمایش، ارزیابی کاربر دقیق تر بوده و ریسک یکبار آزمایش دیگر برای آن وجود ندارد. با این گجت امکان پایش بهبود باروری برای کاربر میسر خواهد بود. کاربر بعد از ۱ دقیقه پردازش، نتیجه ارزیابی اولیه خود را دریافت کرده و توصیه های بالینی مربوط به گزارش را مشاهده می کند. هم چنین کاربر می تواند اطلاعات و ویدیوی تست خود را از طریق اپلیکیشن برای پزشک ارسال نموده و وضعیت سلامتی خود را با مشاوران تغذیه و روان شناسی نیز در میان گذاشته و به صورت آنلاین با آن ها در ارتباط باشد. عدم مراجعه به کلینیک، ارزیابی سریع، امکان استفاده مجدد، مقرون به صرفه بودن، رعایت امنیت روانی، حفظ حریم خصوصی و چند بار مصرف بودن تعدادی از مزایایی است که گجت اسپو برای کاربران می تواند ایجاد نماید.
دهه‌هفتادی‌هایی که گل کاشتند
«حسین واثقی دودران»، دکترای فیزیولوژی تولید مثل و بنیان‌گذار این استارتاپ، از جوانانی است که ماندن را به رفتن ترجیح داده و با وجود موانع زیاد با یک تیم جوان دهه هفتادی روی موضوع ناباروری تمرکز کرده است. واثقی با اشاره به توسعه فناوری‌های جدید در حوزه ناباروری مانند هوش مصنوعی، یادگیری ماشین و پردازش تصویر، از تلاش تیم بین رشته‌ای اسپو برای کمک به ناباروری گفت: استارتاپ اسپو تنها پلتفرمی است که خارج از فضای سنتی درمانی در کلینیک ها به موضوع پیشگیری و تشخیص زودرس پرداخته است.
واثقی با اشاره به کسب مقام‌های برتر کشوری و تاییدیه مرکز ناباروری ART علوم پزشکی اردبیل برای این استارتاپ عنوان کرد: پلتفرم اسپو با استفاده از گجت طراحی شده مخصوص خود این امکان را به مردان می‌دهد که بدون مراجعه به مرکز ناباروری در خانه نمونه را آنالیز نمایند. ارزیابی در خانه این امکان را می دهد که مردان بیشتری تمایل به ارزیابی سلامت باروری خود داشته باشند و این موضوع از هزینه های زیادی که در درمان رخ می دهد جلوگیری می نماید. متخصصان مراکز ناباروری نیز با توصیه سازمان بهداشت جهانی با انجام ۳ بار این تست می‌توانند از سلامت باروری آگاهی پیدا نمایند و ما نیز در اسپو این تست را برای ۳ بار و طی ۹۰ روز برنامه‌ریزی کرده‌ایم.
اسپو؛ رقیبی سرسخت برای نمونه‌های خارجی
واثقی در ادامه با اشاره به قیمت پایین بسیار کمتر اسپو نسبت به نمونه‌های خارجی گفت:گجت و نرم‌افزار اسپو به‌صورت کاملا بومی طراحی و بر روی ۷۰۰ نمونه کارآزمایی بالینی شده است. طی دو سال فعالیت تیم تحقیق و توسعه این محصول ساخت ایران متولد شده است و رقبای خارجی آن نیز ۳ محصول آمریکایی، کانادایی و انگلیسی است که با قیمت های بسیار بالای ۱۵۰ دلاری در بازار بین الملل عرضه می شوند در حالی که اسپو با قیمت ۲۰ دلار کاملا مستعد صادرات و رقابت در بازار کشورهای «MENA» است. از طرف دیگر جنبه امنیت داده‌های باروری هنگام استفاد از محصولات خارجی مطرح است که در اسپو این مورد را توانسته ایم پوشش دهیم.
پلتفرم غربالگری در مناطق محروم
مدیرعامل این استارتاپ در ادامه صحبت‌های خود افزود: با توجه به توزیع نامتوزان مراکز ناباروری در کشور، که در حدود ۴۰ درصد از مراکز در تهران هستند و دسترسی در مناطق محروم به کلینیک های درمان ناباروری با مشکل مواجه است این پلتفرم میتواند به کاهش هزینه‌های نظام سلامت کمک شایانی نماید و همچنین با توجه به نگرانی‌هایی که در زمینه کاهش رشد جمعیت وجود دارد، به‌عنوان یک ابزار کارآمد مورد استفاده قرار گیرد. ما در مناطق محروم با مشکل پایین بودن اطلاعات سلامت باروری مواجه هستیم که که منجر به شیوع بیشتر ناباروری در این مناطق شده است که با در اختیار قرار دادن این ابزار با قیمت پایین می‌توانیم در سلامت جامعه در این مناطق نقش مؤثری داشته باشیم.
چشم انداز اسپو؛ داده کاوی دیتاهای ناباروری
واثقی با توضیح درخصوص ویژگی مهم اسپو در تحلیل دیتاهای جمع آوری شده ناباروری کشور گفت: یکی از مواردی که استارتاپ اسپو به دنبال آن است داده کاوی و تحلیل دیتاهای جمع آوری شده ناباروری در کشور و ارایه آن به شرکت‌های دارویی و سازمان‌های مرتبط است. در کشور ما علیرغم تحولات مثبت در بسیاری از زمینه‌های بهداشت و درمان در دهه‌های گذشته و ثبت نظام مند بسیاری از بیماری‌ها، به مقوله ثبت داده‌های مربوط به ناباروری بر پایه استانداردهای بین المللی توجه چندانی نشده است و سرمایه‌گذاری مناسب نیز برای آن انجام نشده است. بانک اطلاعات کمک باروری استرالیا و نیوزیلند «ANZARD» که در سال ۲۰۰۴ ایجاد شده است یا «BELRAP» که نظام ثبت تولید مثل کمکی بلژیک می باشد دو نمونه از این سیستم‌های تحلیل و داده کاوی می باشند.
انتهای پیام/
