چهارمین جلسه از سمینار علمی حکمرانی فضای مجازی با موضوع «ابعاد فرهنگی- اجتماعی طرح حمایت از حقوق کاربران» عصر دیروز شنبه ۲۰ شهریور با همکاری پژوهشگاه فضای مجازی و دانشگاه‌های آزاد اسلامی و امام صادق (ع) برگزار شد.
در این جلسه که با مدیریت محمدعلی شاکری دانشجوی دکتری فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق برگزار شد، دکتر فرشاد مهدی پور رئیس پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، دکتر محمدحسین سیاح طاهری مدیر سواد رسانه‌ای معاونت فضای مجازی سازمان صدا و سیما، دکتر ایمان عرفان منش عضو هیئت علمی دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق (ع) و دکتر حمید ضیایی پرور کارشناس ارتباطات و فناوری اطلاعات، به بحث و تبادل نظر در مورد ابعاد اقتصادی-فناورانه طرح حمایت از حقوق کاربران پرداختند.
در این نشست ایمان عرفان منش عضو هیئت علمی دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق (ع) با اشاره به اینکه فناوری با ورود به بسترهای فرهنگی جامعه، تغییرات عمیقی در پی دارد انتقاد خود را بر مسئله اقناع افکار عمومی معطوف ساخت و گفت: طرح برای مردم عادی است نه فقط برای اقشار خاص؛ بنابراین، به منظور مواجهه خردمندانه مردم با فضای مجازی، باید فرهنگ‌سازی صورت گیرد. قوانین معمولاً باعث فرهنگ سازی نمی‌شوند. این اندیشه که در فضای مجازی نیز مانند دیگر حوزه‌ها به دنبال حکمرانی همه جانبه باشیم، محکوم به شکست است.
عضو هیئت علمی دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق (ع) افزود: باید میان منافع دولت و مردم، توازن ایجاد شود. در حکمرانی باید سهم همه، از جمله مردم و اصناف، در نظر گرفته شود.
عرفان منش موضوع حکمرانی داده را نیز مورد اشاره قرار داد و گفت: ما با بحث حکمرانی داده مواجه هستیم. داده‌هایی که در فضای مجازی تولید می‌شود، از مؤلفه‌های قدرت نرم است. در فضای مجازی که به سمت اینترنت رفتارها می‌رود، شبکه‌های اجتماعی، شبیه یک رصد خانه بزرگ هستند که از طریق آن و با بررسی دقیق رفتار مردم، می‌توان به خیلی از مسائل اجتماعی، پی برد.
وی در مورد تحولات ایجاد شده ناشی از توسعه فناوری در بستر جامعه، گفت: در دنیای مجازی، فرهنگ، به سمت تجاری شدن، می‌رود و آن بخشی از فرهنگ شما پذیرفته می‌شود که منطق اقتصادی و تجاری داشته باشد. اگر دولت ایران به دنبال ایجاد چارچوبی در این حوزه است، باید، محتوای فرهنگی غیر تجاری را به عنوان مزیت خود تولید کرده و از این طریق، سبک خاص خود را پیش گیرد.
این استاد دانشگاه امام صادق (ع) به ارتباط میان فضای مجازی و ژئوپلیتیک اشاره کرد و گفت: کشورهای مختلف جهان، حکمرانی اینترنت را بر اساس مؤلفه‌های ژئوپلیتیک و فرهنگی خود می‌بینند و هر یک هنگامی که در مورد حکمرانی سخن می‌گویند، منظور خاص خود در این مورد دارند. به عبارت دیگر، ملاحظات تاریخی و فرهنگی هر کشور، نوع نگاه آن دولت به حکمرانی فضای مجازی را تعیین می‌کند. به عنوان مثال، رویکرد روسیه، چین و اتحادیه اروپا، به حکمرانی فضای مجازی، به ترتیب سیاسی، اقتصادی و حقوقی است.
عرفان منش با مقایسه شرایط فعلی ما با آمریکا، گفت: بحث و جنجال میان ما، در آمریکا نیز جریان دارد. فناوری به جایی رسیده است که حتی دولت آمریکا نیز به دنبال محدود ساختن پلتفرم‌ها است. حال اگر بخواهیم طرح فعلی حمایت از کاربران فضای مجازی را در ایران اجرا کنیم، آیا تحقیقات ملی در این مورد انجام گرفته است و دیدگاه‌های مردم بررسی شده اند؟ جای چنین اقدامی در طرح یاد شده، خالی است.
