هومن اهرامی در نشست «زندگی در دنیای متاورس (فرصت‌ها و تهدیدها)» گفت: سال‌هاست که دنیای سرمایه‌داری متوجه شده که دیگر با روش‌های سنتی نمی‌تواند به باز تولید ثروت بپردازد و نیازمند جهشی برای این منظور بود. متاورس دورنمای روشنی برای نظام سرمایه‌داری ایجاد کرد تا از هیچ بتواند به پول برسد. ما باید با تجهیز به سلاح‌های فرهنگی و تربیتی با این فناوری روبرو شویم به‌ویژه که پیوسته فناوری در حال پیشرفت است.
این دکترای مدیریت فناوری اطلاعات که به مناسبت «هفته ملی کودک» در سالن کنفرانس مرکز آفرینش‌های فرهنگی هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان سخن می‌گفت؛ تاکید کرد: فناوری این کار در اختیار شرکت‌های بزرگ جهانی است و ما فقط باید به آگاهی‌های خود تکیه کنیم. ما نمی‌دانیم جهانی که بناست ترسیم شود، چگونه جهانی است تا بتوانیم در این زمینه پیش‌دستی کنیم. ما تا حدودی می‌توانیم در کنار فرزندانمان در این فضا حضور داشته باشیم، هر چیزی ممکن است اتفاق بیفتد. بنابراین افزایش سطح آگاهی حائز اهمیت است.
این عضو سابق کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان تصریح کرد: این فضا، در دست ما نیست. تمام شرکت‌های بزرگ دنیا به سمت تولید متاورس پیشرفته‌اند. این خیلی سخت است؛ چون بر خلاف اینستاگرام که خود مشکلاتی را، به همراه داشته و دارد؛ فضای متاورس کاملاً تجربه‌پذیر و قابلیت انتقال حسی را هم دارد و این مشکلات را دو برابر می‌کند.
وی آموزش، اجتماعی‌سازی، درمان، بازی و سرگرمی و فرصت‌های اقتصادی را از جنبه‌های مثبت فضای متاورس توصیف کرد و گفت: متاورس میتواند فرصتی را، برای بچه‌ها ایجاد کند تا در کلاس‌های مجازی، مشابه کلاس‌های واقعی، در کنار همکلاسی‌هایشان آموزش ببینند. ظاهراً کشور امارات، هزار مدرسه خود را به این فناوری مجهز کرده است؛ اما، واقعیت این است که این همه درگیر کردن بچه‌ها با ابزارهای فناوری چه ضرورتی دارد؟
مدیرکل مرکز توسعه رصد و پایش فضای مجازی کشور تاکید کرد: بنابر پژوهشی که در کشور مالزی در مورد مدارس هوشمند انجام شده، پروژه برنامه آموزشی کشور مالزی در مورد مدارس هوشمند شکست خورده است. در گذشته برای آموزش، کتاب‌های مختلفی وجود داشت و دانش‌آموزان برای «دانستن» تلاش می‌کردند؛ من به عنوان کارشناس این حوزه این موضوع را توصیه نمی‌کنم چون به لحاظ امنیت و فناوری، وابستگی انسان به فناوری خطرناک است.
وی با توصیه به خواندن کتاب «زندگی در عشق، مردن در خوشی» تصریح کرد: موضوع دیگر بحث اجتماعی‌سازی است. بچه‌ها به مدد حضور در محیط متاورس با قومیت‌ها و فرهنگ‌های مختلف ارتباط می‌گیرند. این موضوع برای بچه‌هایی که در قرنطینه هستند یا کودکانی که با مشکل گوشه‌گیری مواجه‌اند؛ مهم است اما همین امکان میتواند باعث ایجاد دوگانگی در شخصیت بچه‌ها شود.
به گفته این کارشناس فضای مجازی استفاده از محیط متاورس میتواند در درمان برخی از اختلال‌ها همچون ADHD (کم توجهی) و درمان برخی از اضطراب‌های کودکان موثر باشد.
اهرامی افزود: بخش عمده کاربرد متاورس، در حوزه بازی و سرگرمی است. این نیاز هر جامعه‌ای است و در اینجا شرکت‌های مختلفی وارد عمل شده‌اند و بازی‌هایی همچون Sand box، Decentraland و… را، وارد بازار کرده‌اند ولی چون در این بازی‌ها، آسیب‌هایی متوجه بچه‌هاست حتماً لازم است والدین در این بازی‌ها، در کنار بچه‌ها حضور داشته باشند.
مدیرکل مرکز توسعه رصد و پایش فضای مجازی کشور تاکید کرد: فرصت اقتصادی یکی دیگر از مزیت‌های حضور در محیط متاورس است. خرید و فروش زمین در متاورس یکی از کاربردهای رایج این محیط است. بچه‌ها می‌توانند با پرداخت رمز ارزهایی، نسبت به خرید ساخت زمین و امکان در فضای مجازی مشارکت داشته باشند. این موضوع به ظاهر به نظرم خنده‌دار است اما از لحاظ مالی حجمی را، در دنیا به خود اختصاص داده است.
این نویسنده و محقق در زمینه آسیب‌های محیط متاورس به آسیب‌های روانی، محتوای خشونت‌آمیز و آسیب‌رسان اطلاعات غلط و نیز مخاطرات تبلیغ محتوای جنسی اشاره کرد و گفت: گم شدن کودک و کودکی مهمترین مشکل دنیای مجازی است. بچه‌ها نمی‌توانند در این محیط بچگی کنند. چون ابزارهایی در آنجا طراحی شده که بچه‌ها را به شدت وابسته کرده و این موضوع امکان رشد مناسب را، از بچه سلب می‌کند. کتاب «قلاب؛ چگونه محصولی بسازیم که مخاطب را شبانه‌روز درگیر کند» نشانگر این موضوع است؛ کتابی که بعد از رسوایی اخیر فیس‌بوک منتشر شد.
این کارشناس فضای مجازی با بیان اینکه تمام مشکلاتی که در حال حاضر با وجود اینترنت دنیای کودکان ما را تهدید می‌کند؛ با رونق گرفتن فضای متاورس صد برابر می‌شود؛ تاکید کرد: محتوای خشونت‌آمیز از دیگر مشکلاتی است که در آینده با حضور در فضای متاورس تشدید می‌شود. چون بچه‌ها بدون هیچ کنترلی در جریان صحنه‌های خشونت‌آمیز قرار خواهند گرفت. شکایت از کمپانی روبیکس بر همین مبنا شکل گرفته است.
وی تصریح کرد: اطلاعات غلط و دیپ‌فیک‌ها از دیگر مشکلاتی است که به واسطه حضور در محیط‌های مجازی همچون متاورس در حال شکل‌گیری است. اطلاعات زیادی به بچه‌ها داده می‌شود و چون نویسنده آنها مشخص نیست و اعتبار آنها سنجیده نمی‌شود، یونیسف در این زمینه درصدد است تا اطلاعاتی را برای حفاظت از بچه‌ها به آنها منتقل کند.
به گفته هومن هرامی مشکلات حریم خصوصی و محتوای جنسی از دیگر معایب حضور در فضای متاورس است.
مدیرکل مرکز توسعه رصد و پایش فضای مجازی کشور تاکید کرد: در حوزه متاورس هیچ حریم خصوصی مطرح نیست. همین الان پلیس فتا با پرونده‌های زیادی در زمینه سوءاستفاده از بچه‌ها در اینترنت مواجه است؛ قطعاً با رونق متاورس این مشکلات بیشتر و پیچیده‌تر خواهد شد. مضاف بر اینکه در متاورس به راحتی و با کیفیتی که قابل وصف نیست می‌توان به محتواهای غیراخلاقی دست یافت. در جست‌وجویی که در فضای مجازی پیرامون این موضوع انجام شده، مشخص شده است از ۱۰۰ جست‌وجویی که به مسائل جنسی تعلق داشته، هشت درصد آن به کاربران ایرانی تعلق داشته است.
میهمان این نشست تخصصی که روز ۱۶ مهر ۱۴۰۱ در اولین روز هفته ملی کودک برگزار شد، در پایان به سوال‌های کاربران و حاضران پاسخ داد.
