عاملات دیجیتالی، عضو جدانشدنی زندگی ما هستند. با نگاهی کوتاه به دهه گذشته متوجه می‌شویم؛ تکنولوژی های جدید روز به روز در حال دگرگون کردن سبک زندگی انسان‌ها هستند. در این بین همه روزه پروژه‌ها و ایده‌های جدید خودنمایی کرده و درصدد هستند تا گوی سبقت را از دیگر رقیبان خود ربوده و توجه عموم مردم را جلب کنند.
متاورس یا همان فراجهان، فرضیه‌ای از نسل بعدی اینترنت است که از محیط‌های مجازی سه بعدی آنلاین غیرمتمرکز و پایدار تشکیل می‌شود. متاورس یک پروژه واقعیت مجازی جهت پیوند جهان فیزیکی ما با زندگی دیجیتال، دنیای آواتارها و نسل بعدی اینترنت است و همچنین نوعی واقعیت مجازی دیجیتال است که جایگزین افراد در محل کار و تحصیل و ملاقات‌های حضوری می‌شود و در نتیجه کاربران همیشه آنلاین هستند. اینترنت مجموعه گسترده‌ای از پروتکل ها، فناوری شبکه‌های ارتباطی و زبان ها، به علاوه دستگاه‌هایی برای دسترسی به محتوای آن هستند. متاورس نیز به همین شکل خواهد بود.
چالش ها و مشکلات متاورس و واقعیت افزوده آن به احتمال زیاد اجتناب ناپذیر خواهد بود. اگر چه کاربران آینده ممکن است این فناوری را تنها تحت عنوان اینترنت بشناسند ولی نکته این است که قرار نیست برای گذار از عصر اینترنت به متاورس دکمه‌ای فشار داده بشود، بلکه متاورس به تدریج توسعه پیدا می‌کند و دنیا را فرا می‌گیرد. همانطور که هیچ کس متوجه گذر اینترنت از نسل اول به نسل دوم نشد، توسعه و پیشرفت متاورس هم با حضور گسترده‌تر افراد در دنیای مجازی و پیوند زدن هرچه بیشتر هویت‌شان به زندگی دیجیتالی و مجازی، به طور طبیعی اتفاق خواهد افتاد.
با توجه به انتشار اخیر «فایل‌های فیسبوک» توسط وال استریت ژورنال نیز مشخص شد که این پلتفرم رسانه اجتماعی، از مشکلات متعددی رنج می‌برد و روش‌های تجاری مشکوکی از یک دعوی حقوقی بزرگ برای کاهش تعدیل محتوا گرفته تا رفتار ترجیحی با کاربران خاص را به کار گرفته است. همه این‌ها در تضاد کامل با دیدگاه برابری طلبانه مارک زاکربرگ برای متاورس است. این اسناد همچنین نشان می‌دهند که فیسبوک به سرعت در حال از دست دادن محبوبیت خود میان جوانان نسل هزاره است؛ نسلی که احتمالا بیشترین تعامل را با فناوری های متاورس خواهند داشت.
به توصیف بسیاری از صاحب نظران حوزه فناوری‌های دیجیتال، پروژه متاورس جانشین اینترنت امروزی خواهد شد؛ البته نه صرفا به عنوان یک مقصد واحد که تمام افراد قرار است روزی به آن وارد شوند، بلکه به صورت شبکه‌ای پیچیده از میلیون‌ها مقصد، صدها نمایه و ده‌ها مرورگر بزرگ و قدرتمند پا به میدان تکنولوژی خواهد گذاشت.
فیسبوک در ماه اکتبر ۲۰۲۱ نام خود را به متا تغییر داد و اعلام کرد که فعالیت‌های این شرکت محدود به برنامه‌های اجتماعی نیست و قرار است طراحی و ساخت فناوری‌های جدید در حوزه متاورس را در دستور کار خود قرار دهد. در حالی که کارشناسان معتقدند که دنیای کنونی ما فاصله زیادی با متاورس دارد، اما این اتفاق، ذهن افراد بسیاری را درگیر کرده است. به طوری که این کلمه بیش از ۷۴ هزار بار در ماه، در گوگل جستجو شده است و از اکتبر ۲۰۲۱ روند صعودی شدیدی پیش گرفته است. به راستی آینده تکنولوزی چه خواهد بود؟
مقاله متاویژن نقل می‌کند هدف متاورس نوآوری در نحوه تعامل افراد با یکدیگر در اینترنت است، آن هم تعاملی که قبلاً فقط در داستان های علمی تخیلی امکان پذیر بود. “رابیندرا راتان”، دانشیار رشته رسانه و اطلاعات در دانشگاه ایالتی میشیگان، در مصاحبه خود با ABC News Liveگفت: اساساً متاورس یک شبکه عظیم و به هم‌پیوسته از فضاهای مجازی است. در متاورس به صورت تئوری، قادر خواهیم بود از یک دنیای مجازی به دنیای مجازی دیگر حرکت کنیم، اما برای دستیابی به این موضوع ما باید از عینک واقعیت مجازی یا شاید واقعیت افزوده استفاده کنیم.”
فناوری‌هایی مانند واقعیت مجازی، شبیه‌سازی رایانه‌ای از یک تصویر با محیط سه‌بعدی، واقعیت افزوده و روی هم قرار دادن تصویر تولید شده توسط رایانه در زاویه دید کاربر در دنیای واقعی، تاثیر مهمی در وارد کردن متاورس به زندگی واقعی ایفا خواهد کرد.
وقتی در متاورس هستید و از یک هدست واقعیت مجازی استفاده می‌کنید و احساس می‌کنید در یک اتاق با شخص دیگری که میتواند شما را ببیند نشسته اید، کسی که میتواند تمام حرکات غیرکلامی شما را ببیند، شما هم می‌توانید با استفاده از میمیک صورت و بدن، پاسخ او را بدهید.
راتان می‌گوید: «آنچه در حال حاضر اتفاق می‌افتد، متاورس و تاثیر آن بر فراوری رسانه‌های اجتماعی بدون بازی است. متاورس جدید برای پشتیبانی از هر نوع تعامل اجتماعی طراحی شده است. این تعامل میتواند در قالب گفتگو در جمع دوستانه یا جلسه کاری باشد.»
هیجان در مورد مفهوم متاورس به سرعت در حال افزایش است. اما برای پیوند این دنیای تخیلی با زندگی فعلی انسان‌ها فاصله زیادی باقی مانده است. راتان گفت: «مردم آن را به صورت تکه تکه و آرام آرام می‌سازند. اما ما دقیقا نمی‌دانیم که نحوه استفاده از متاورس و تاثیر آن بر زندگی افراد چگونه است.»
کارشناسان می گویند که شرکت ها به دنبال این هستند که هنگام ایجاد تغییرات و تاثیر متاورس برای این تغییر آماده باشند. آرون ماینی، یوتیوبر فناوری از انگلستان با بیش از ۹ میلیون فالور، گفت: «من فکر می‌کنم هیچ‌کس دقیقاً نمی‌داند که قرار است متاورس به چه شکل ارائه شود، اما باید مطمئن شوند که در خط مقدم آن هستند».
یک مطالعه Pew Research در مارس ۲۰۲۱ در مورد میزان استفاده مردم از فضای مجازی نشان می‌دهد که ۳۱ درصد از آمریکایی ها تقریباً همیشه در طول روز آنلاین بودند، این در حالی است که ۷۹ درصد باقیمانده نیز چندین بار در روز آنلاین بودند. الگوهای اخیر نشان می‌دهد که چگونه مردم بر اساس زمان صرف شده برای برنامه‌ها و بازی‌ها، از کالاهای فیزیکی دور می‌شوند به کالاهای مجازی تمایل نشان می‌دهند.
برایان کولی، سردبیر CNET گفت: «در طول پنج سال آینده، شما خواهید دید که فناوری متاورس به صورت واقعی، ملموس و قابل نمونه‌سازی ارائه می‌شود. من فکر می‌کنم که متاورس در زندگی مردم خیلی تاثیرگذار خواهد بود».
از آنجایی که متاورس یک فناوری تازه است، تحقیقات طولانی مدتی درباره‌ی تأثیرات فیزیکی و روانشناختی آن بر انسان انجام نشده است. بازی‌هایی که با هدست‌های حقیقت مجازی و حقیقت افزوده انجام می‌شوند، امکان دارد به افسردگی، تنها شدن فرد یا خشونت و آزار به خود منجر شود. این فناوری، ریسک‌هایی برای سیستم‌های سیاسی، اقتصادی و جوامع در کشورهای مختلف دارد. به عنوان مثال امکان دارد متاورس تأثیری نامحسوس بر امنیت فرهنگی و سیاسی یک کشور داشته باشد. همچنین امکان دارد این فناوری مشکلات اجتماعی جدیدی را به وجود بیاورد. از آنجا که متاورس با کمک فناوری‌های غوطه ور شدن در فضای مجازی واقعیت افزوده و حقیقت مجازی توسعه می‌یابد، این امر امکان دارد روی نوجوانان تأثیر منفی بگذارد و اعتیادآور باشد. به هر حال، جذابیت های داخلی اکوسیستم‌ها راهی محبوب و آزمایش شده برای وادار کردن ادامه تعاملات در کنار ایزوله کردن رقابت‌ها است.
تغییر نام شرکت فیس بوک به متا باعث جلب توجه افراد زیادی به این حوزه شد اما باید بدانید که تا تحقق چنین فضایی هنوز چندین سال وقت باقیست. هر روزه شاهد افزایش میزان علاقه مردم به فضای مجازی نسبت به دنیای فیزیکی هستیم و این موضوع میتواند محبوبیت این فضای متاورسی را در میان مردم بیشتر کند. اما باید توجه داشته باشیم که در فضایی که همه مجاز به انجام هرکاری هستند امکان سوء استفاده‌های زیادی برای عده‌ای سودجو فراهم می‌شود و داستان جایی ترسناک می‌شود که بدانید زاکربرگ خالق فیسبوک و اینستاگرام بی‌پرده گفته است اگر ین نفر اطلاعات میلیاردها انسان را در اختیار داشته باشد؛ میتواند آینده آنان را نیز در دست بگیرد که باید ببینیم خالقان این جهان سه بعدی در این زمینه چه تمهیداتی را در نظر خواهند گرفت.
فاطمه کتابی، فعال دانشجویی
