به گزارش روابط عمومی دانشگاه صدا و سیما؛ سمپوزیوم« هوش مصنوعی و رسانه» ۲۹ دی ماه با حضور متخصصین عالی دانشگاهی و صنعتی در حوزههای مختلف داده کاوی، تصویر، ویدیو و بینایی ماشین، صدا و صحبت و متن کاوی و نیز متخصصین حوزههای واقعیت مجازی برگزار شد و مسالههای مهم، در حوزههای مرتبط با هوش مصنوعی و رسانه، بررسی شد.
در همین راستا، نشستی آزاد با حضور متخصصین و محققین شکل گرفت، برخی از شرکت های مهم درحوزههای اشاره شده نیز محصولات خود را به نمایش گذاشتند و در مورد این محصولات برای بازدیدکنندگان توضیح داده و به گفتگو پرداختند.
راهیل مهدیان، دکترای هوش مصنوعی و عضو هیئت علمی دانشگاه صدا و سیما و دبیر علمی این نشست گفت: یکی از وی گفت: کاربردهای دیگر هوش مصنوعی، میتواند تحلیل محتواها و بازشناسی اطلاعاتی از محتواهای متنی، صوتی یا تصویری باشد. از کاربردهای هوش مصنوعی در حوزۀ علوم انسانی میتوان به صحتسنجی احادیث معصومان علیهمالسلام اشاره کرد. با توجه به حجم احادیث و آنچه به صورت موثق از ائمه معصومین علیهمالسلام در منابع روایی وجود دارد، بدون فناوری هوش مصنوعی نمیتوان به نتایج مطلوب رسید؛ با استفاده از این فناوری ابتدا باید دادهپردازی و بعد صحتسنجی صورت گیرد. حال با توجه به ویژگیها و مشخصاتی که از قبل در میز دادههای ما موجود است، امکان انتساب یا عدم انتساب حدیث به معصوم علیهمالسلام برای ما فراهم خواهد شد.
عضو هیئت علمی دانشگاه صدا و سیما میگوید حتماً به وسیلۀ الگوریتمهای هوش مصنوعی میتوانیم با دقت بالاتری نسبت به نظرات مخاطبین و حتی دستهبندی مخاطبین اقدام کنیم.
وی افزود: دربارۀ سخنرانیها نیز میتوان جستجوی هوشمندی انجام داد. اگر قصد دارید بدانید آیا امام خمینی (ره) دربارۀ موضوع خاصی صحبت کرده است یا خیر، با هوش مصنوعی میتوان به این هدف دست یافت. با این فناوری این امکان برای شما ایجاد میشود که در تمام ویدئوهای امام (ره) جستجو صورت بگیرد و حتی میتوانید متوجه شوید که چند بار حضرت امام درباره آن موضوع خاص سخن گفته و یا ارتباط بین مطالب قبل و بعد آن را به دست آورید. این اقدام با کلیدواژههایی که تعریف میکنیم تسهیل میشود. اینها نمونۀ کوچکی از کاربرد هوش مصنوعی است.
مهدیان ادامه داد: برای اینکه ابزار هوش مصنوعی کارکرد خود را نمایان کند، لوازمی مورد نیاز است؛ یعنی در کنار روشهای فنی و روشهای بهینهسازی دو چیز اهمیت مییابد: اولین مورد، ایجاد پایگاه دادۀ مناسب است و دومین مورد، تعریفِ کاربرد هوش مصنوعی دربارۀ موضوع مدنظر شماست.
وی دربارۀ کارکرد هوش مصنوعی در پایش سطح مخاطبان رسانه گفت: شما وقتی در سایت میخواهید نظری دربارۀ یک متن یا کلیپ ارائه دهید، روش مشخصی دارد، اما هوش مصنوعی با بررسی “متن کامنت” تحلیلی را انجام دهد و با کمک آن تحلیل، تشخیص میدهد نظر مخاطب دربارۀ آن محتوا مثبت است یا منفی؟ با توجه به ترکیب کلماتی که در کامنت استفاده شده، تشخیص میدهد که این مخاطب، مذهبی یا غیر مذهبی است؛ بنابراین تمامی این موارد بستگی به این دارد که ما چقدر نسبت به جمعآوری دادهها میتوانیم دقیق عمل کنیم. هر اندازه دادههای دقیقتر، کاملتر و بهتری را داشته باشیم، نتیجهای که میتوان به کمک الگوریتمهای هوش مصنوعی از خروجی کار داشته باشیم، بهتر خواهد بود.
عضو هیئت علمی دانشگاه صدا و سیما با اشاره به اینکه برخی نهادها اکنون به سمت دیجیتال کردن خروجیهای خودشان رفتند، افزود: یعنی حتماً تلاش میکنند سایتهایی را ایجاد کنند تا تعامل خود با مردم را به صورت اینترنتی و مجازی برقرار کنند؛ در صورتی که این تعامل با راهاندازهای وبسایتها میسر شده باشد، این امکان وجود خواهد داشت که مخاطب نظرات خود را وارد کند؛ مثلاً روابط عمومی صدا و سیما با ساز و کارهایی که مثل تماسهای تلفنی تعریف کرده، دریافتکنندۀ نظرات مردم است. در کنار آن، هر یک از شبکههای تلویزیون به صورت مجزا سایت یا بستری را فراهم کردند تا نظرات را بگیرند. وقتی چنین دادههایی را در اختیار داشته باشیم، حتماً به وسیلۀ الگوریتمهای هوش مصنوعی میتوانیم با دقت بالاتری نسبت به نظرات مخاطبین و حتی دستهبندی مخاطبین اقدام کنیم؛ بنابراین اگر سازمانی بخواهد هوشمندسازی اطلاعات خود را پیش ببرد، اولین اقدام او بایستی ایجاد سایتها و یا باکسهایی باشد که مخاطب بتواند اظهار نظر کند.
مهدیان ادامه داد: پس از فرمایشات مقام معظم رهبری درباره اهمیت هوش مصنوعی، شاهد ارتقای فناوریهای سیستمیشدیم. گویی نقطه عطفی برای نهادها شد، در حالی که تا پیش از این حساسیت کافی وجود نداشت. اگر نهادها به سمت هوش مصنوعی بروند، هم زحمت خودشان کمتر خواهد بود، هم آگاهی بیشتری نسبت به مشتری و مخاطب خود پیدا خواهند کرد و همین امر سبب میشود محصولاتی که ارائه میدهند، کیفیت نهایی بالاتری برایشان ایجاد کند.
رئیس مؤسسه نور میگوید با تقویت موضوع فناوری اطلاعات به خصوص باز شدن پای فناوریهایی مثل هوش مصنوعی، به مرور، این ابزار نقش خودش را در علوم انسانی پررنگتر کرد و کم کم در این نقطۀ تلاقی، دانشی با عنوان علوم انسانی دیجیتال شکل گرفت.
حجتالاسلام دکتر محمدحسین بهرامی، رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری نور در این نشست با اشاره به اینکه امروز شاهد تلاقی حوزۀ علوم انسانی و فناوری اطلاعات هستیم، گفت: علوم انسانی این ویژگی را دارد که بر دادههایی اطلاق شود که مبتنی بر تحلیل، نقد و نظریهپردازی است. به تعبیری، مخلوق ذهن بشری است. این علم متفاوت از فضای علوم طبیعی و تجربی است. در این حوزه طبیعتاً ورود کامپیوتر و فناوری اطلاعات و ورود هوش مصنوعی، میتواند مسائل، چالشها و روندهای خاص خودش را داشته باشد.
وی افزود: شاید ابتدا تصور میشد با توجه به مبتنی بودن علوم انسانی بر خلاقیت بشری، خیلی نمیتوان ارتباطی بین این علم و ابزارهایی مثل فناوری اطلاعات برقرار کرد. رفته رفته کامپیوتر و فناوری اطلاعات، نقشآفرینی خود را در کیفیتبخشی به علوم اسلامیِ سنتی، در قالب جستجو و یا دسترسی به منابع باز کرد، اما همچنان علوم انسانی مبتنی بر خلاقیت انسانی بود و مسائلش خارج از فناوری اطلاعات شکل میگرفت. روشهای آن خیلی ارتباطی با فناوری اطلاعات نداشت، با این حال با تقویت موضوع فناوری اطلاعات به خصوص باز شدن پای فناوریهایی مثل هوش مصنوعی، به مرور، این ابزار نقش خودش را در علوم انسانی پررنگتر کرد به نحوی که حتی مسئله تعریف میکند و یا مسائل را تغییر و روشهای جدید پژوهشی ارائه میدهد و در نهایت نتایجی را پیمایش میکند که هیچ گاه با شیوههای سنتی به آن فکر نمیکردیم. کم کم در این نقطۀ تلاقی، دانشی با عنوان علوم انسانی دیجیتال شکل گرفت.
حجتالاسلام بهرامیبا اشاره به اینکه مفهوم کلی علوم انسانیِ دیجیتال استفاده از روشها و ابزارهای رقمیبرای پژوهش و آموزش علم انسانی است، گفت: اینکه دانشی به عنوان علوم انسانی دیجیتال وجود داشته باشد، در مقالات متعدد بینالمللی وجود داشت. ۴۳۹۰ کلیدواژه در این باره یافت شد، اما در داخل ادبیاتی در این باره تولید نکردیم.
رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری نور ادامه داد: در حوزۀ علوم انسانی و اسلامیِ دیجیتال، مراکز علمی متعددی در سطح جهان وجود دارد؛ به عنوان نمونه مؤسسۀ مطالعات تمدنهای مسلمانان وابسته به شاخۀ لندنِ دانشگاههای آقاخان از آن جمله است. یا طرح علوم انسانی اسلامی دیجیتال دانشگاه “براون” که نشستها و برنامههای پژوهشی و دورههای کارگاهی در حوزه علوم انسانی دیجیتال برگزار میکند. یا دانشگاههاروارد نیز پروژهای به عنوان منابع شریعت دارد. همچنین مؤسسه روشن نهادی برای مطالعات ایرانیان است و هدف این دانشگاه، ارتقای استانداردهای بالای پژوهش در این حوزه است. در ایران دو مرکز یافت کردیم؛ یکی مرکز علوم انسانی دیجیتال در دانشگاه شیراز و دیگری هم آزمایشگاه انسانی دیجیتال دانشگاه تهران است. آنها هم بیشتر مبتنی بر دغدغۀ فردی و محدود است.