به گزارش ستاد راهبری فناوری‌های هوشمند حوزه‌های علمیه، قبل از بحث درباره مسائل قانونی مانند بیمه روباتها، راه های سازماندهی روباتها در کشورهای اروپایی و … باید به پرسشهای کلیدی ناظر بر مسئولیتپذیری روباتها و ماشینهایی که از هوش مصنوعی استفاده میکنند، پرداخت.
قوانین باید به‌طور واضح ابهاماتی که درباره سازندگان، طراحان، تحلیلگران داده و همه دست‌اندرکاران کنش‌گرانی که از هوش مصنوعی استفاده میکنند را مشخص کند. تضمین مسئولیتها و سهم هرکدام از سازندگان و صاحبان ماشینهایی که از هوش مصنوعی استفاده میکنند، قدم نخست به‌سوی مدیریت و کنترل اتوماسیون » خودحرکتی « و هوش مصنوعی است. به عبارت دیگر باید دقیقاً در بحث قانون و هوش مصنوعی مشخص شود که چه کسی و تا کجا مسئول ماشینهایی است که از هوش مصنوعی استفاده میکنند.
به منظور رسیدن به چنین هدفی لازم است که همه کسانی که با هوش مصنوعی و استفاده از آن سروکار دارند شناسایی شوند مانند: کارگران، کارمندان، مصرفکنندگان، بیماران و … هوش مصنوعی درحال ایجاد فضای بزرگ جدیدی است که مالامال از ماشینها و داده است که میرود محیط زندگی ما و سیاستهای آن را دگرگون کند. قوانین کاملاً جدیدی در پاسخ به این جهان جدیدی که درحال متولد شدن است لازم میباشد.
شخصیت حقوقی به معنای داشتن حقوق و وظایف و قابلیت انجام رفتارهای مدنی و مسئولیت پذیری در برابر آنهاست. این مسئولیتپذیری، اعمال جنایی را نیز دربرمیگیرد. فرض بر آن است که شخص حقوقی قادر به بیان ارزشهای اخلاقی بوده و ازنظر سیاسی فعال است. وقتی که به روباتها یا هر کنشگری که از هوش مصنوعی استفاده میکند، شخصیت حقوقی اعطا میکنیم، آنها خود به خود به سوژه در برابر اشیا بدل میشوند و وارد جهان اشخاص حقوقی میشوند. پس ضرورتاً باید درباره ماهیت این حقوق و وظایف و توانایی کنشگران مصنوعی مستقل بیشتر بحث و بررسی کرد.
انسان با ورود به سن بلوغ واجد یکسری حقوق مانند حق رأی دادن، ازدواج و سربازی میشود. لازمه انجام این حقوق و یا وظایف برای روباتها وجود استقلال و توانایی انجام امور خویش و کنترل بر خود است که برای کنشگران مصنوعی مستقل به معنای توانایی انجام کار بدون دخالت انسانی است. از اینجاست که سؤالات متعددی درخصوص لایحه قانون اتحادیه اروپا پدیدار میشود: دقیقاً چه میزان استقلال را میتوان برای کنشگران مصنوعی که از هوش مصنوعی استفاده میکنند قائل شد؟ آیا آنها می دانند مسئولیت پذیر و درنتیجه قابل اعتماد باید باشند؟ اگر جواب بلی است، پس باید مسئولیت پذیری اخلاقی را پذیرفته و با پسامدهای اقتصادی ریسکها و یا تصادفات روبه رو شوند. بدیهی است که به کنشگران هوش شخصیت مسئله مسئولیت پذیری بسیار دشوار بوده و اعطای مصنوعی نیازمند انقلابی در تفکر حقوقی است. در صورت رسیدن به این مرحله، بازیگر جدیدی به نام روباتها به چارچوب حقوقی موجودی که تاکنون فقط بازیگران آن انسانها بودند، پای نهاده است.
